UPOTREBA JEZIKA ILI DISKURSA KAO MANIFESTACIJE IDEOLOGIJE

Sažetak

Ovaj rad tretira temu upotrebe jezika ili diskursa kao manifestacije ideologije. Podvlače se četiri osnovna svojstva ideologije i upotrebe jezika: prvo, kao ideološki se definiše svaki osnovni obrazac značenja ili okvir interpretacije koji utiče ili je uključen u aspekt(e) socijalne ‘realnosti’ koje se smatraju zdravorazumskim, i koje često funkcioniraju na normativan način. Drugo, u datom društvu ta osnovna normativna ili zdravorazumska priroda ideološkog značenja se manifestuje kroz činjenicu da se ona rijetko pobija, u diskursu o ‘realnosti’ o kojoj se radi, u raznim vrstama diskursa. Što je šire drušvo i širi raspon vrsta diskursa u kojem dati obrazac razmišljanja ili okvir tumačenja izbjegne preispitivanje, ono može biti hegemoničnije. Naglašava se da nije upitno da se dato značenje često (iako ne uvijek i ne isključivo) prenosi implicitno radije nego formuliše eksplicitno. Ideologija, zbog svoje normativne i zdravorazumske prirode, može biti krajnje imuna na iskustvo i zapažanje, a nepobitna je činjenica da mogu postojati nepodudarnosti između nivoa implicitnog značenja i onoga što je neko voljan da kaže eksplicitno. Stoga je jedna od najvidljivijih manifestacija ideologije upotreba jezika ili diskursa, koji može odražavati, konstruirati i/ili održavati ideološke obrasce. Izražena kroz diskurs, konstruirana, podržana ideološka značenja mogu služiti u svrhu oblikovanja, vrijednovanja, objašnjavanja ili ozakonjenja stavova, stanja stvari i djelovanja u oblastima na koja se primjenjuju.